Samenvatting
De nummer twee van de Marokkaanse inlichtingendienst vlucht uit Spanje nadat Rabat om zijn uitlevering vraagt
Hijaouy zocht zijn toevlucht in Spanje totdat de CNI hem aanspoorde zich over te geven, waarbij werd aangegeven dat het beter was om vrijwillig en zo snel mogelijk naar Marokko terug te keren. Hij is spoorloos en staat op de opsporingslijst omdat hij niet is verschenen voor de Nationale Rechtbank (AN).
Tientallen agenten in het buitenland
De nummer twee van de Marokkaanse inlichtingendienst vlucht uit Spanje nadat Rabat om zijn uitlevering vraagt.
Hijaouy zocht zijn toevlucht in Spanje totdat de CNI hem aanspoorde zich over te geven, waarbij werd aangegeven dat het beter was om vrijwillig en zo snel mogelijk naar Marokko terug te keren. Hij is spoorloos en staat op de opsporingslijst omdat hij niet is verschenen voor de Nationale Rechtbank (AN).
Mehdi Hijaouy, die jarenlang de functie van « nummer twee » van de Marokkaanse buitenlandse inlichtingendienst bekleedde en zelfs een tijdlang als hoogste leider fungeerde, vluchtte naar Spanje vanuit Frankrijk, waar hij nauwlettend werd gevolgd door niet-geïdentificeerde agenten. Zodra hij voet aan de grond zette in Madrid, vroeg Rabat de Spaanse justitie om zijn uitlevering, en hij koos ervoor zich niet te melden bij de Audiencia Nacional. Nu wordt hij gezocht en moet hij worden gearresteerd. In Parijs werden zelfs zijn vrouw en pasgeboren dochter op straat gevolgd. Afgelopen juli hadden de Marokkaanse autoriteiten eindelijk de banden met Frankrijk hersteld, en Hijaouy vreesde dat die hernieuwde vriendschap tussen regeringen hem zou schaden. Zo begon zijn Spaanse vlucht.
De 52-jarige Hijaouy kende de methoden van de Direction Générale des Études et de la Documentation (DGED), de Marokkaanse buitenlandse inlichtingendienst, door en door. Hij had bijna twintig jaar voor deze dienst gewerkt en was uiteindelijk de adjunct-directeur geworden. Een tijdlang fungeerde hij zelfs praktisch als hoogste baas, omdat de directeur, Yassin Mansouri, lange tijd met een depressie thuiszat.
Zoon van een bekende generaal in het Marokkaanse leger, trad Hijaouy in 1994 toe tot de DGED. De dienst stuurde hem meerdere keren naar het buitenland voor opleidingen. Hij liep stage bij de CIA op het gebied van clandestiene operaties, werkte bij de « service action » van de Franse buitenlandse inlichtingendienst (DGSE) en leerde ondervragingstechnieken bij de Israëlische Shin Bet (binnenlandse veiligheid) en contraspionage bij de Mossad, volgens bronnen die bekend zijn met zijn carrière. Zijn cv is een ware duik in de recente geschiedenis van de Marokkaanse inlichtingendienst.
Politieke infiltratie en geheime operaties
Als « nummer twee » nam hij deel aan of leidde hij talrijke operaties, vooral in Spanje. Zo rekruteerde hij politici en journalisten om Marokko’s aanspraak op de Westelijke Sahara te verdedigen en de vermeende banden van het Front Polisario met terroristische groeperingen te benadrukken. Hij organiseerde ook demonstraties bij de poorten van Ceuta en Melilla om hun « Marokkaanse identiteit » op te eisen. Daarnaast werkte hij samen met het Marokkaanse Ministerie van Islamitische Zaken om de controle te krijgen over de Spaanse Federatie van Islamitische Religieuze Instellingen (FEERI), waarbij honderden moskeeën in Spanje waren aangesloten.
Zijn belangrijkste doelwit was echter buurland Algerije, waar hij probeerde separatisme in de Kabylische regio aan te wakkeren. Ondanks de uitgebreide Marokkaanse spionageactiviteiten in Spanje, werd slechts één keer bekend dat de Spaanse autoriteiten de DGED tegenhielden. In april 2013 diende generaal Félix Sanz-Roldán, destijds directeur van de CNI, een klacht in tegen Noureddin Ziani, een Marokkaan die in Catalaanse moskeeën predikte om moslims richting het toenmalige Catalaanse onafhankelijkheidsproject onder Artur Mas te trekken. Sanz-Roldán beschreef hem als een « zeer belangrijke medewerker van een buitenlandse inlichtingendienst sinds 2000 ». Ziani werd een maand later uit Spanje gezet.
In Duitsland, Nederland en België – en zelfs een enkele keer in Frankrijk – worden medewerkers van de Marokkaanse geheime dienst gearresteerd, berecht en veroordeeld, zij het vaak tot lichte straffen. In Spanje gebeurt dat vrijwel nooit. Een uitzondering was Youssef El A., die werd gearresteerd op basis van een Europees arrestatiebevel uit Duitsland, waar hij werd verdacht van spionage voor de DGED tegen de Riffijnse diaspora. Hij werd op 15 januari naar Frankfurt overgebracht.
Vlucht en verdwijning
Aan het einde van afgelopen zomer, toen hij al in ballingschap in Parijs was, aarzelde Hijaouy geen moment. Hij had nog een geldig Schengen-visum in zijn paspoort en gebruikte dit om van Parijs naar Madrid te vluchten, waar hij familie had. De geschiedenis van zijn twee maanden durende verblijf in Spanje is gereconstrueerd door El Confidencial dankzij juridische, advocaten- en inlichtingenbronnen uit twee landen. Geen enkele Marokkaanse veiligheidsfunctionaris met zoveel invloed was sinds de tijd van Driss Basri in ballingschap gegaan.
Marokko wist al snel waar hij was. In september vroeg Rabat de Spaanse justitie om zijn opsporing en arrestatie met het oog op uitlevering, op basis van drie aanklachten: lidmaatschap van een criminele organisatie, fraude en bevordering van « illegale migratie ». De zaak kwam in handen van rechter Luis Francisco de Jorge Mesas, die jarenlang juridisch adviseur was op de Spaanse ambassade in Rabat. Hij plaatste Hijaouy niet in voorlopige hechtenis maar legde hem een meldplicht op. Op 7 november moest hij zich opnieuw melden, maar hij verscheen niet. Op 21 november kreeg hij nog een laatste kans. Toen hij opnieuw afwezig was, vaardigde de rechter een arrestatiebevel uit.
Het ultimatum van de CNI
De politie vermoedt dat Hijaouy al ver weg was, geholpen door een netwerk van oude connecties in Europese geheime diensten. Toch had hij een kans gehad om legaal in Spanje te blijven. Maar een onverwachte ontmoeting deed hem vluchten.
Op 28 oktober werd hij door de CNI uitgenodigd voor een informele bijeenkomst. Tot zijn verbazing waren naast de Spanjaarden ook twee agenten van zijn oude Marokkaanse dienst aanwezig. De boodschap was duidelijk: hij zou vroeg of laat toch in Marokko eindigen. Het was beter om vrijwillig en zo snel mogelijk terug te keren.
Misschien wilde CNI-directeur Esperanza Casteleiro de Marokkaanse autoriteiten gunstig stemmen door hem aan te sporen terug te keren. Om dezelfde reden weigerde ze in 2022 vragen te beantwoorden van een Europese commissie over de Pegasus-spionagezaak, waarin Marokko werd genoemd.
Waarom viel Hijaouy in ongenade?
Hijaouy’s ondergang lijkt een combinatie van politieke en persoonlijke redenen te hebben. Politiek gezien had hij op eigen initiatief een « witboek » van 120 pagina’s opgesteld met voorstellen voor hervorming van de Marokkaanse veiligheidstroepen. Dit boek, dat hij direct aan koning Mohammed VI en kroonprins Moulay Hassan overhandigde, zou de woede hebben opgewekt van hoge functionarissen die zich gepasseerd voelden.
Op persoonlijk vlak had Hijaouy nauwe banden met de beruchte Azaitar-broers, MMA-vechters en vertrouwelingen van de koning. Dit wekte de ergernis van het koninklijke hof, en zijn banden met hen zouden een belangrijke reden zijn geweest voor zijn val.
Na zijn verdwijning is zijn huidige verblijfplaats onbekend.
El Confidencial, 02/02/2025
#Marokko #MehdiHijaouy #uitlevering #DGED #inlichtingendienst
Soyez le premier à commenter